Asertywność oznacza stanowcze, pewne siebie, mocne wyrażenie swoich potrzeb – w tym określanie swoich praw. Osoba asertywna wierzy w siebie i dąży do dbania o swój dobrostan, gdyż wie, że nikt inny lepiej za nią tego nie zrobi.
Czasami myślimy, że dane zachowanie jest asertywne, ale tak naprawdę może mieć inny charakter. Przygotowałam dla Ciebie pigułkę wiedzy czym asertywność różni się od agresji, bierności i manipulacji.
Zaczniemy od charakterystyki poszczególnych zachowań:
Uwaga: Pozwoliłam sobie na użycie dosyć prostego ale czytelnego przykładu z kanapką
ASERTYWNOŚĆ – Wszyscy są ważni. Ja jestem ważny i inni też są ważni. Ja mam swoje potrzeby i oni mają swoje potrzeby. Ja zadbam o swoje potrzeby, mając na uwadze potrzeby innych. Potrzeby innych nie będą ważniejsze od moich (w większości przypadków). Dążę do zdrowego kompromisu.
Przykład zachowań: Jak mam się podzielić z kimś kanapką i ten ktoś nie głoduje od kilku dni, ale mnie prosi o kawałek, to podzielę się, jednak większy kawałek zostawię sobie. Jeśli nie jadł od kilku dni, oddam całość i pomyślę w jaki sposób mogę mu pomóc (pomóc ale nie wyręczyć).
ULEGŁOŚĆ – Inni są bardziej wartościowi, bardziej ważni niż ja. Muszę się liczyć z innymi.
Przykład zachowań: Zrobię dla nich kanapki, choć nie prosili mnie o to. Może dzięki temu mnie zaakceptują? Tym razem dodam do kanapek masło truflowe, bo to ostatnie im nie smakowało. Może mnie docenią? Może jeszcze dokupię coś, by im bardziej smakowało? Nie rozumiem czemu mnie nie doceniają.
MANIPULACJA – Ważny jestem ja a inni myślą, że są ważniejsi. Dam im to, aby zrealizować swoje cele – będę miał nad nimi wpływ.
Przykład zachowań: Załatwię im kilka kanapek. Poczekam, aż będą głodni. Opowiem im jak fantastycznie one smakują. Przestawię im wizję, że te kanapki odmładzają, dodają turbo energii. Dam im je dopiero wtedy, kiedy już będą mnie ładnie o nie prosić. Wtedy ja ich poproszę w zamian o coś dla mnie cennego. Już wiem kogo o co poproszę i kto mi się do czego przyda.
AGRESYWNOŚĆ – Tylko ja jestem ważny, a inni muszą się dopasować.
Przykład zachowań: Nie dam nikomu moich kanapek. Niech padną z głodu. Nie będę się dzielić. Dosyć. Całe życie się czymś dzieliłem. Nie dam im i koniec. Prędzej wyrzucę te kanapki, niż dam komuś kto jest głodny. Drażnią mnie. Pokrzyczę na nich, aby nie podchodzili do mnie. A jeszcze któryś zobaczy, że wcale nie jest mi dobrze z tą agresywnością i potrzebuje od innych akceptacji. Przecież to nie moja wina, że krzyczę. To ich wina, że się mnie boją. No, w końcu może ktoś mi okaże szacunek.
Jak odróżnić asertywność od agresji, bierności i manipulacji?
- Asertywność nie polega na samym mówieniu “nie”. Jak zaczniesz do tego podnosić głoś, machać rękoma, zaciskać pięści, to raczej będzie już zachowanie agresywne.
- Asertywność też nie polega na mówieniu “nie” i zawiłym tłumaczeniu dlaczego “nie”. Jak do tego dodasz bardziej uległy ton wypowiedzi, będzie to zinterpretowane przez otoczenie jako zachowanie uległe.
- Asertywność nie służy również do wymierzania sprawiedliwości. Jeżeli uważamy, że nam w jakiejś sytuacji było trudno i innym ludziom też powinno być trudno, wkraczamy już w obszar manipulacji.
Pamiętaj, to w jaki sposób mówisz, jaką przybierasz mowę ciała, ton głosu i dobierasz wyrazy, jest bardzo ważne w ocenie Twojego poziomu asertywności. Przy kolejnej sytuacji, zaobserwuj w jaki sposób inni i jak Ty sam reagujesz na sytuacje. Zastanów się które zachowania przypominają asertywność a które agresję, bierność czy manipulację.
Jeśli chcesz lepiej poznać i wspólnie przećwiczyć umiejętność asertywności, zapraszam na swoje szkolenia:
Szkolenia online:
Asertywność w biznesie
Szkolenie otwarte – spotkajmy się w Warszawie:
Asertywność w biznesie
Pozdrawiam,
Iwona Firmanty
Trener, Coach, Socjolog, Psycholog